Blauwe Maandag: feit of fictie?

Op het noordelijk halfrond is de derde maandag van januari bekend geworden als Blauwe Maandag, de meest deprimerende dag van het jaar. Maar is er echt zoiets als de meest deprimerende dag van het jaar en waar komt dit idee vandaan?

De feiten

Simpel gezegd bestaat er geen wetenschappelijk bewijs dat wijst op het mogelijke bestaan van Blauwe Maandag. Het idee dat externe factoren zoals het aantal dagen sinds kerst een reden zijn voor depressie kan zelfs heel schadelijk zijn voor mensen die klinisch depressief zijn, want het boeken van een vakantie is geen oplossing voor hun problemen.

In tegenstelling tot Blauwe Maandag is een winterdepressie wel echt, dit staat in de medische wereld bekend als Seizoensafhankelijke Depressie, of SAD. Een winterdepressie is een vorm van depressie waar mensen vaker in de herfst en winter maanden last van hebben als er minder zonlicht is. Januari en februari zijn meestal de zwaarste maanden voor mensen met SAD op het noordelijk halfrond. De komst van de lente kan voor hun een echte verademing zijn.

Hoewel de wetenschap nog geen definitieve oorzaak van SAD heeft gevonden, wordt de conditie wel gelinkt aan een biochemische onbalans in de hersenen veroorzaakt doordat er minder daglicht uren en minder zonlicht is in de winter. Je biologische klok reageert op de veranderingen in de seizoenen, voor sommige mensen betekent dit dat de seizoenen hun reguliere schema verstoort.

Veel voorkomende symptomen van SAD zijn (extreme) vermoeidheid, hoeveel je ook slaapt, gewichtstoename, vaak door overeten en veel koolhydraten willen eten, en andere meer typische tekenen van depressie zoals somberheid, geen interesse in activiteiten, gevoelens van waardeloosheid en schuld, moeite met concentreren of beslissingen maken, en gedachten aan de dood of zelfmoord.

Gelukkig zijn er manieren om winterdepressies te overkomen. Lichttherapie is misschien wel de meest voor de hand liggende optie aangezien SAD gelinkt is aan te weinig dag- en zonlicht. Als natuurlijk zonlicht geen optie is kun je overwegen om een kunstlicht lamp te nemen. Door minstens 20 minuten per dag in zonlicht of voor een kunstlicht lamp plaats te nemen kunnen de symptomen van SAD afnemen.

Wat voornamelijk belangrijk is is om met je huisarts te praten, want met de juiste diagnose en behandeling kun je leven met SAD. Naast lichttherapie kan de behandeling bestaan uit antidepressiva en gesprekstherapie. Daarnaast kun je holistische opties proberen zoals regelmatig bewegen, gezond eten, genoeg slapen en sociale contacten onderhouden met familie en vrienden.

De fictie

Nu dat we hebben vastgesteld dat Blauwe Maandag niet echt bestaat moeten we ons afvragen waar het idee dan vandaan is gekomen. Blue Monday begon in 2005 als een PR stunt van een inmiddels opgeheven Brits tv kanaal, Sky Travel. Zij lieten psycholoog Cliff Arnall een formule opstellen om de meest vervelende dag van het jaar te berekenen. De formule keek naar factoren zoals het weer en werd opgesteld om er achter te komen wanneer mensen een vakantie boeken, er van uit gaande dat mensen sneller een vakantie boeken als ze zich somber voelen.

Als je met SAD worstelt, weet dan dat er hulp beschikbaar is. Praat met iemand over hoe je je voelt, de mensen die om je geven zullen het niet erg vinden om naar je te luisteren.