Hij/zij/die, wie? Sekse en voornaamwoorden begrijpen
‘Is het een jongen of een meisje?’ Nog voor een kind geboren is, is er al aandacht voor het geslacht. Er word al bedacht wat de baby leuk zal vinden als het een jongen of meisje is, wat voor kleren die zal dragen en met welk speelgoed zal spelen. Deze rolpatronen op basis van het geslacht dat bij geboorte is vastgesteld zijn onderwerp van discussie, omdat niet iedereen in de vaste stereotypen en gendernormen past. Is het mogelijk om ervan af te zien? En wat als het lichaam waarmee je geboren bent niet overeenkomt met je ware identiteit?
Om dit onderwerp beter te begrijpen, moeten we deze termen begrijpen:
Geslacht: de biologische kenmerken waarmee je geboren wordt, denk aan chromosomen, hormonen, geslachtsorganen enzovoort. We delen deze kenmerken in als mannelijk en vrouwelijk, maar iemand kan zowel mannelijke als vrouwelijke kenmerken hebben. Als iemand niet past in de strikte binaire indeling van het mannelijk of vrouwelijk geslacht, kan dat interseks worden genoemd.
Gender: de culturele opvattingen en rollen voor mannen en vrouwen.
Genderexpressie: hoe iemand zich toont. Iemand kan zich bijvoorbeeld vrouwelijk kleden door jurken te dragen, of juist mannelijk door een baard te laten groeien.
Genderidentiteit: het gender waartoe iemand zichzelf rekent. Waar voelt deze persoon zich het prettigst bij? Dit is een intern proces, dat niet altijd van buitenaf te zien is.
Transgender: wanneer je genderidentiteit verschilt van het bij je geboorte vastgestelde geslacht.
Non-binair: de overkoepelende term voor mensen die niet in de categorie man of vrouw vallen.
Kijk verder dan het binaire
In de meeste culturen wordt gender gezien als een binaire categorie, waarbij je óf mannelijk óf vrouwelijk bent. Studies hebben echter uitgewezen dat sekse en gender meer een spectrum vormen. Iemand kan kenmerken van zowel man als vrouw hebben.
Waarom is het belangrijk?
Het onderwerp gender lijkt een moderne discussie, maar is in feite al eeuwen aan de gang. Er zijn veel kwetsende vooroordelen tegen mensen die niet in de vaste stereotypen passen. Transgenders worden gediscrimineerd en kampen vaker met deppressies, omdat de maatschappij hen niet altijd ziet en erkent voor wie ze werkelijk zijn.
Schadelijke gendernormen, over hoe een jongen of een meisje 'hoort te zijn', leiden tot ongelijkheid. Het beeld van normen en vooroordelen overstijgen helpt ons op weg naar een inclusieve samenleving waar men kan doen wat men wil, zelfs als dat niet mannelijk of vrouwelijk is.
Genderneutraal taalgebruik en voornaamwoorden
Steeds meer mensen streven naar een genderneutrale samenleving. Waarbij het lichaam waarmee je geboren bent niet bepaalt wat je moet dragen, leuk moet vinden of moet zijn. Een belangrijke stap is genderneutraal taalgebruik en het gebruik van de juiste voornaamwoorden (pronouns). Als we onze taal beginnen aan te passen, kunnen we de verandering in onze mentaliteit zien. Taal is belangrijk om waarden te communiceren en het vormt en weerspiegelt hoe we het leven ervaren.
Genderneutraal taalgebruik betekent dat je geslacht of sekse niet specificeert als je het over iemand hebt. Dit om discriminatie of vooroordelen te voorkomen. Denk maar aan hoe kassière kassamedewerker is geworden. Of dat de NS hun oproepen niet meer met ‘beste dames en heren’ maar met ‘beste reizigers’ begint.
Een andere manier is om geen geslacht specifieke voornaamwoorden te gebruiken wanneer je verwijst naar een persoon waarvan je het geslacht niet kent. Omdat je van buitenaf niet altijd kunt zien met welk geslacht iemand zich identificeert, kan het beleefd zijn om te vragen aan welke voornaamwoorden iemand de voorkeur geeft. Noem je deze persoon een hij, zij, hen of die?
Door te luisteren naar wat iemand als voornaamwoord prefereert, laat je zien dat je dit onderwerp begrijpt en de persoon respecteert. Transgenders krijgen vaak een verkeerd voornaamwoord, dat is pijnlijk en dat kan schadelijk zijn.
Inclusiviteit is de sleutel
Wat zo mooi is aan de mensheid is hoe divers we zijn en dat horen we te vieren! Als we ons bewust zijn van de oneindige categorieën in het spectrum en ons taalgebruik aanpassen, werken we naar meer inclusiviteit. Want, iedereen zou zich in onze samenleving inbegrepen moeten voelen. Er zijn veel studies over de menselijke hersenen en het menselijk lichaam en hoe dit geslacht en sekse beïnvloedt. De belangrijkste conclusie: ook al lijken we fysiek op elkaar, we zijn allemaal verschillend en dat is het mooie van ons.
