Q&A met Dr. Gunther von Hagens

Dr. Gunther von Hagens is de bedenker achter de BODY WORLDS tentoonstellingen en de uitvinder van de baanbrekende plastinatiemethode. De tentoonstellingen reizen de hele wereld over, met een permanente locatie in het centrum van Amsterdam. Hoe is BODY WORLDS begonnen en uitgegroeid tot wat het is? In gesprek met de vader van het museum.

De Duitse anatoom Dr. Gunther von Hagens is wereldberoemd en heeft met het opzetten van mensen de bijnaam ‘Doctor Death’ verdiend. Zijn techniek en de BODY WORLDS tentoonstellingen zorgen ervoor dat het menselijke lichaam nu makkelijk begrepen wordt door verschillende doelgroepen. Nooit eerder was zo toegankelijk om te zien wat er gebeurt onder de huid.

Hoe is de plastinatietechniek uitgevonden?

Gunther von Hagens: “Toen ik in de jaren zeventig anatomie doceerde aan de studenten van de medische faculteit moest ik gebruikmaken van geïllustreerde anatomieatlassen en prentenboeken om de organen en de stelsels van het lichaam op een begrijpelijke wijze te laten zien.

Ik probeerde ook echte menselijke organen en preparaten te gebruiken, maar deze werden toen bewaard in kunststofblokken zodat je ze niet kon aanraken en ook de locatie van de organen niet correct kon bestuderen. Op een dag besefte ik dat, als dit kunststof zich van binnen in het lichaam zou bevinden en niet aan de buitenkant, het preparaat stijf en makkelijk hanteerbaar zou zijn, waardoor het bestudeerd en gebruikt kon worden.”

Hoe is het idee voor BODY WORLDS ontstaan?

“Ik probeerde enkel een probleem op te lossen, ik wilde mijn studenten opleiden zodat ze betere artsen zouden worden. Ik vind dat artsen niet in je lichaam moeten gaan rondneuzen of opereren als ze de essentiële zaken er niet van kennen. Maar nadat ik organen en preparaten begon te plastineren, gebeurde er iets heel ongewoons. De conciërges, secretaressen en kantoormedewerkers aan de universiteit hielden steeds vaker halt bij het laboratorium omdat ze gefascineerd waren door de plastinaten.

Op dat ogenblik ben ik begonnen na te denken over anatomie voor leken, wat BODY WORLDS uiteindelijk is. Het verschilt sterk van de anatomie die de professionals uit de medische sector beoefenen, het moet immers interessant en dynamisch zijn, en mag geen angst veroorzaken.”

Hoe komt Body Worlds aan de lichamen?

 “Body Worlds bestaat volledig uit lichamen die specifiek aan dit project zijn geschonken. Waarom doneren mensen hun lichaam aan BODY WORLDS? Mensen doneren om verschillende redenen hun lichaam voor plastinatie: ze willen iets achterlaten voor de latere generaties, ze kijken naar de afbraak en ontbinding die na de dood accepteren, ze confronteren en waarderen hun eigen sterfelijkheid, of ze houden niet van traditionele begrafenissen. "

Meer weten over het donorprogramma? Bekijk de, door Dr. Gunther von Hagens opgerichte, Body-Donation programma van het Heidelberg instituut voor plastinatie.

Op welke leeftijd zijn de plastinaten uit de tentoonstelling gestorven?

“De personen die hun lichaam geschonken hebben om het te laten plastineren met de bedoeling om ieder van ons te informeren over gezondheid, zijn gestorven op verschillende leeftijden. Sommige van hen waren al oud, andere waren nog jong en in hun beste levensjaren. Iedere persoon is anders, niet enkel van buiten, maar ook van binnen. Ik vind het bijzonder interessant dat ik, na meer dan dertig jaar als anatoom te hebben gewerkt, nog nooit twee identieke harten ben tegengekomen.”

Er zijn momenteel zo een 20.000 mensen ingeschreven als donor. Met hen in afgesproken dat hun identiteit en doodsoorzaak niet worden getoond.

Wat gebeurt er met de huid en andere restanten die niet in de expositie worden gebruikt?

 “Elk lichaam is een schatkamer aan anatomische informatie, stoffelijke overschotten moeten voorzichtig en met respect behandeld worden. Alle restanten worden dan ook gecremeerd en begraven.”

Hoe lang duurt het plastinatieproces?

Onmiddellijk na aankomst in het laboratorium wordt het lichaam geconserveerd ("gebalsemd") door chemische stoffen in de bloedvaten te injecteren en blijft het enkele maanden in deze toestand voordat het wordt geprepareerd en geplastineerd. De afzonderlijke plastinatiestappen zijn zeer arbeids- en tijdsintensief; gemiddeld duurt het twee tot drie jaar voordat een donatie van een lichaam een plastinaat wordt.

“Het duurt lang voordat een plastinaat volledig klaar is. Voor een heel lichaam kan dat tot 1.500 uren in beslag nemen. Daarbij vergeleken: Ik heb met `Samba´ wereldwijd de eerste olifant geplastineerd, dat duurde twee en een en half jaar, of omgerekend vierenzestigduizend werkuren. De olifant en andere plastinaten van dieren zoals de giraf, de beer, de haai, de gorilla en het paard maken deel uit van de BODY WORLDS: Animals Inside Out, een geheel nieuwe, zelfstandige dierenwereld, die ik met mijn vrouw en curator dr. Angelina Whalley heb geschapen.

De wereldpremière van deze tentoonstelling vond plaats in het voorjaar van 2010 in de Duitse dierentuin, waar 'Samba' is overleden. De tentoonstelling geeft een nooit eerder vertoond inzicht in het innerlijk leven en respect voor dieren”

Wil je meer weten over BODY WORLDS, plastinatie en Dr. Gunther von Hagens, breng een bezoekje aan Body Worlds ‘The Hapiness project’ in Amsterdam. Bekijk de FAQs op deze website om nog meer antwoorden op je vragen te vinden, of stuur ons een berichtje.